Dnia 3 maja 1791 roku na Zamku Królewskim w Warszawie, uchwalona została słynna Ustawa Rządowa – nazwana później Konstytucją 3 Maja. Było to wielkie wydarzenie, dające Polakom nadzieję na poprawę bardzo złej sytuacji kraju na arenie międzynarodowej oraz na wzmocnienie skłóconego i podzielonego społeczeństwa.
NAJSŁAWNIEJSI WSPÓŁTWÓRCY KONSTYTUCJI 3 MAJA
- Stanisław August Poniatowski król Polski w latach 1764 do 1795.
- Stanisław Małachowski marszałek Sejmu i Referendarz wielki koronny.
- Adam Naruszewicz biskup łucki i smoleński, ceniony historyk, publicysta i poeta.
- Antoni Barnaba Jabłonowski kasztelan krakowski.
- Ignacy Potocki marszałek wielki litewski.
- Joachim Litawor Chreptowicz podkanclerzy litewski, osobisty przyjaciel króla Stanisława Poniatowskiego.
KONSTYTUCJA 3 MAJA JEDNYM Z PIERWSZYCH TAKICH DOKUMENTÓW NA ŚWIECIE
Reguły zawarte w Konstytucji z 3 Maja, ustalały na nowo organizację państwa oraz ustanawiały prawa i obowiązki wszystkich obywateli. Ustawa zasadnicza z 1791 roku przeobraziła Rzeczpospolitą w monarchię konstytucyjną, przypominającą tą, jaka obowiązuje do dziś w Wielkiej Brytanii.
Konstytucja podpisana na Zamku Królewskim w Warszawie, pomimo wielu wad i całej masy kontrowersji, była ona na ówczesne czasy bardzo nowoczesnym i postępowym dokumentem. Uważa się, że Konstytucja 3 Maja była drugim takim aktem prawnym na świecie. Jedynym krajem, który uchwalił własną, na dwa lata przed nami, były Stany Zjednoczone Ameryki. Constitution of the United States of America podpisany został we wrześniu 1789 roku.
TRADYCJA OBCHODÓW ŚWIĘTA NARODOWEGO 3 MAJA
Podczas trwania rozbiorów obchody Święta 3 Maja były zakazane i wiązały się z represjami i ogromnymi karami. Szczególnie źle działo się pod zaborem rosyjskim. Jednak pamięć o Konstytucji przetrwała i przypominała ludziom o utraconej państwowości.
Sytuacja zmieniła się po uzyskaniu przez Polskę niepodległości. Święto 3 Maja pojawiło się w kalendarzu świąt narodowych i obchodzone było hucznie każdego roku. Festyny i pochody organizowały nie tylko władze kraju, ale także samorządy i gminy.
ŚWIĘTO KONSTYTUCJI 3 MAJA OBECNIE
Święto 3 Maja wróciło do kalendarza w roku 1989, a w roku 1990 Sejm oficjalnie ustanowił 3 maja Świętem Narodowym i jest tak do dziś.
Obecnie święto to, jest okazją do przypominania obywatelom o trudach i ofiarach, jakie poniesiono, byśmy my mogli żyć w wolnym kraju. Wszyscy musimy pamiętać i przypominać sobie nawzajem, że póki co nasza wolność jest zagwarantowana, jesteśmy wolnymi ludźmi i niepodległym narodem.
ŚWIĘTO NARODOWE 3 MAJA CIEKAWOSTKI
- Konstytucja trzeciomajowa uznawana jest za drugi taki akt prawny na świecie.3 maja jest również świętem narodowym na Litwie.
- Podczas zaborów obchody rocznic Konstytucji 3 maja były zakazane przez wszystkich trzech zaborców.
- Obchody 3 maja były i wciąż są hucznie obchodzone przez Polonię na wszystkich kontynentach świata.
- Jan Matejko uwiecznił moment podpisania konstytucji na jednym ze swoich ostatnich obrazów zatytułowanym – Konstytucja 3 Maja 1791 roku. Jak wiemy mistrz Matejko często sięgał po tematy związane z wielkimi wydarzeniami w historii Polski. Uczcił w ten sposób między innymi urodziny Mikołaja Kopernika i zwycięstwo Jana III Sobieskiego pod Wiedniem. Pomimo, że prace nad płótnem posuwały się sprawnie, to jednak artysta nie zdążył ukończyć go przed setną rocznicą 3 maja 1891 roku. Po raz pierwszy w swojej karierze, pozwolił nieukończone dzieło pokazać ludziom. Ostatecznie obraz był gotowy dopiero pod koniec roku.
- Jan Suchorzewski był jedną z postaci sprzeciwiających się podpisaniu Konstytucji 3 Maja. Został uwieczniony na obrazie Jana Matejki w momencie gdy rzucił się pod nogi króla grożąc, że zabije swojego kilkuletniego syna, by ten nie musiał żyć w niewoli, jak to określił. Za zdradę podczas insurekcji kościuszkowskiej został skazany na śmierć, potępienie i utratę całego majątku.