Historia Szkoły Podstawowej nr 1 w Wolbromiu rozpoczyna się w roku 1934. Na kartach pierwszej kroniki szkoły prowadzonej przez ówczesnego kierownika Juliana Pałczyńskiego widnieje zapis:

"... W dniu 16 września 1934 roku odbyło się uroczyste poświęcenie nowego gmachu szkolnego. W uroczystości wzięła udział wszystka dziatwa szkolna, dużo miejscowej ludności, inspektorzy szkolni i starosta olkuski." 

Stan oświaty w gminie Wolbrom pozostawał wówczas w ogromnej dysproporcji do potrzeb i był zdecydowanie niski. Brak odpowiednich pomieszczeń na naukę, niedostatek kadry nauczycielskiej, zaniedbania będące spuścizną po zaborach to przyczyny katastrofalnego stanu szkolnictwa - w roku 1916 aż 61% ludności stanowili analfabeci.

Dlatego nie dziwi fakt, że mieszkańcy Wolbromia z dużym entuzjazmem przyjęli decyzję utworzonego w Olkuszu Komitetu do Spraw Budowy Ośrodków Szkolnych o budowie szkoły w Wolbromiu. Tak odnotowuje to kronika szkoły:

"Dzień 23 stycznia 1927 roku jest pamiętny nie tylko dla mieszkańców Wolbromia. W dniu tym zapadła bowiem uchwała o budowie domu szkolnego. Jest nadzieja, że w niedługim czasie stanie w Wolbromiu tak dawno pożądany gmach szkolny."

Zanim nadzieje się spełniły, minęło aż 7 lat niełatwej budowy, do której spontanicznie włączyła się ludność miasta. Połowę budynku szkolnego oddano do użytku w dzień inauguracji roku szkolnego 1934/35. W nowooddanym budynku znalazły się dwie szkoły: Szkoła Powszechna nr 1 i Szkoła Powszechna nr 2. Wybuch II wojny światowej to trudny okres w historii szkolnictwa. Kronika szkoły ten czas opisuje w następujących zdaniach:

"Od samego początku wojny gmach szkolny został zajęty przez wojska, a nauka odbywała się w budynku prywatnym i nie przez cały rok. W roku szkolnym 1943/44 nauki było tylko 3 miesiące. Historii i geografii o Polsce nie wolno było uczyć."

17 stycznia 1945 roku wojska niemieckie wycofując się z miasta podpaliły budynek szkolny. Budynek musiał być poddany remontowi. Wprawdzie zajęcia wznowiono, ale warunki, w jakich odbywały się lekcje były fatalne. Poprawa bazy lokalowej nastąpiła w roku 1958, kiedy oddano do użytku drugie skrzydło budynku. W 19 salach znalazły pomieszczenia dwie szkoły podstawowe nr 1 i nr 2 oraz Liceum Ogólnokształcące. 

Przełomem w szkolnictwie wolbromskim był rok 1963, kiedy oddano dwa budynki szkolne: przy ul. Łukasińskiego i przy ulicy Skalskiej. W dniu 22 maja 1963 roku szkoły podstawowe nr 1 i 2 przemianowano na Szkołę Podstawową nr 1i Szkołę Podstawową nr2. Liceum Ogólnokształcące przeniesiono do budynku przy ul. Skalskiej.

Dnia 16 listopada 1971 roku Szkole Podstawowej nr 1 nadano imię Henryka Sienkiewicza, a 15 października 1972 roku przekazano jej sztandar.

W 1993 roku przystąpiono do kapitalnego remontu szkoły przy wsparciu Burmistrza Miasta i pomocy Kuratorium Oświaty w Katowicach. Koszt remontu wyniósł około 6 mld zł. Na czas remontu adaptowano budynki na oś. Wł. Łokietka, gdzie uczyły się dzieci kl.1-3, a potem starsze roczniki. Równolegle z remontem szkoły rozpoczęto budowę hali sportowej obok budynku szkoły na os. Wł. Łokietka. Nowoczesną halę przekazano do użytku 20 grudnia 1997 roku. 

W 1998 roku urządzono (częściowo z finansów Rady Rodziców )pracownię komputerową w budynku szkoły na oś. Wł. Łokietka. Z pracowni tej korzystały jeszcze ostatnie roczniki KL. VIII.

Po reformie oświaty w 1999 roku decyzją władz miasta i przy akceptacji Kuratorium Oświaty w Krakowie budynek filialny wykorzystano do utworzenia Gimnazjum nr 1, natomiast kl. 1-3 zostały przeniesione do budynku przy ul. Mariackiej, gdzie utworzono 6-klasową Szkołę Podstawową nr 1.